Obligaties: één van de bekendste beleggingen

Obligaties zijn één van de bekendste vorm van beleggingen. Beleggen in obligaties is meestal minder risicovol dan beleggen in aandelen. Een ander woord voor obligatie is ‘verplichting’. Een obligatie is eigenlijk een schuldbewijs – het bewijs dat je bij de uitgever van de obligatie schuld kunt eisen. Obligaties worden uitgegeven door landen, overheidsinstellingen en door ondernemingen.

Belangrijke disclaimer vooraf:
Dit is géén financieel advies. Speculeren is riskant, geeft verlies en moet alleen gedaan worden met geld dat je bereid bent te verliezen. Handelen, speculeren en beleggen is namelijk geen inkomstenbron, maar een riskante speculatie die gespreid moet worden om verliezen te beperken. Uitsluitend jijzelf bent hier verantwoordelijk voor. Volledige disclaimer.

Hoe werkt een obligatie?

Een obligatie is dus het bewijs dat je bij een bepaalde instelling schuld kunt instellen. Het is ook het bewijs dat deze instelling het schuldbedrag terug moet betalen. Obligaties hebben een vaste looptijd. Dat betekent dat van tevoren is vastgelegd hoelang het duurt voor het verschuldigde bedrag aan jou wordt terugbetaald. Meestal is dat een periode van 5-30 jaar.

Waarom zou je handelen in obligaties?

Als je obligaties afsluit, heb je het bewijs dat het aan jou verschuldigde bedrag na een zekere periode weer wordt terugbetaald. Dat betekent dat je je geld terug krijgt (tenzij er iets geks gebeurt als bijvoorbeeld een faillissement). Het voordeel van obligaties is dat je er rente op krijgt. Zo weet je zeker dat je meer geld terugkrijgt dan je geïnvesteerd hebt: je maakt dus winst.

Obligaties of spaarrekening?

Sommige mensen investeren in obligaties, terwijl andere mensen hun geld liever op een spaarrekening zetten. Aan obligaties zijn wat meer risico’s verbonden dan aan spaargeld, omdat je altijd de kans loopt dat het bedrijf failliet gaat. Als je bank failliet gaat, heb je de garantie dat je je spaargeld tot een zeker bedrag krijgt terugbetaald. Bij obligaties is dat meestal niet. Het voordeel van obligaties is dat je meer rente krijgt uitbetaald dan bij je spaargeld.

Wat zijn ‘callable’ obligaties?

‘Callable’ is een beursterm die er op wijst dat je een obligatie ook eerder kunt aflossen (dit heet ook wel ‘vervroegd aflosbaar’). De uitgever van de obligatie mag de obligatie dan al naar eigen wens de obligatie eerder aflossen en dat tegen een koers die van tevoren is vastgesteld.

Verschillende soorten obligaties

Wat het rentepercentage per obligatie is, verschilt. Dat komt door de kredietwaardigheid van een instelling of overheid en door de rangorde van de obligatie in het geval van een faillissement. Hoe hoger de obligatie in de rangorde staat, hoe groter de kans is dat het verschuldigde bedrag wordt uitbetaald als er sprake is van een faillissement van de obligatie aanbieder.

Obligaties vaak beursgenoteerd

Als obligaties beursgenoteerd zijn, is het op elk gewenst mogelijk, zonder opzegtermijn en zonder boete mogelijk obligaties te koop aan te bieden. Beleggers kunnen met regelmaat opnieuw inschrijven voor obligatieleningen die nieuw worden uitgegeven. Dat bespaart aankoopprovisie. Het houdt in dat je niet voor elke nieuwe aankoop van obligaties provisie betaalt.

Wat is de beurskoers van obligaties?

Obligaties kennen een eigen beurskoers (als ze beursgenoteerd zijn, natuurlijk). Deze wordt uitgedrukt/aangegeven in procenten van de totale waarde van de aflossing. Deze waarde heet nominale waarde. Obligaties kunnen in koers dalen of stijgen door veranderingen in de rentestand.

Looptijd en risico

Hoe langer de looptijd van een obligatie is, hoe meer risico je loopt. Allereerst loop je meer risico omdat de kans op faillissement groter is als je langer moet wachten op je uitbetaling. Ook wordt het renterisico groter. De rentestand heeft gevolgen op iedereen die tussentijds zijn obligaties wil verkopen. Bij een ongunstige rentestand kan het verkopen van obligaties tot verlies lijden.

Rendement van een obligatie

Het rendement van een aandeel is afhankelijk van veranderingen in de koers, maar bij een obligatie weet een belegger meestal van tevoren al wat het rendement zal worden als hij de obligatie tot het einde van de looptijd in zijn bezit houdt. De aflossing, plus de rentecoupon liggen meestal vast. Koersverschillen hebben alleen gevolg op het tussentijds verkopen van de obligatie.

Let op de actuele rente

Als de actuele rente hoger is dan de rente die is afgesproken in de obligatie, dan ligt de koers van de obligatie onder de nominale waarde (de waarde die is vastgelegd in het contract van de obligatie). Als de actuele rente lager is dan de rente die in de obligatie is afgesproken, dan ligt de koers juist boven nominaal. De koersen zijn gevoeliger voor veranderingen in rente als de obligatie een lange looptijd heeft. Het is belangrijk om ook te kijken naar het renterisico.

Beleggen in obligaties

Om in obligaties te beleggen moet je met een aantal zaken rekening houden. Hier volgt een aantal tips om je te helpen risico’s te spreiden en op verantwoordelijke manier in obligaties te handelen.

In de diepte spreiden

Als het prijspeil flink oploopt, dan kan kapitaal dat je voor langere tijd tegen een vooraf bepaald rendementspercentage hebt vastgelegd, in koopkracht dalen. Het kan zijn dat het prijspeil sneller toeneemt dan de rente die je per jaar op je kapitaal in obligaties verdient. Je gaat er dan in koopkracht op achteruit. Dat is een probleem van obligaties: de rente ligt voor de hele looptijd vast, terwijl bij spaarrekeningen naar een hogere rente kan worden gegaan.

Hoe voorkom je dat het prijspeil hoger ligt dan je rente op obligaties?

Het is het beste om je obligatieportefeuille (al het geld dat je gebruikt om te investeren in obligaties) gebruikt voor obligaties met verschillende looptijden. Aan een langere looptijd zit je langer vast, maar deze hebben gemiddeld wel een iets hoger rendement. Als je meerdere looptijden gebruikt, wordt er (bijna) elk jaar een lening afgelost. Je geïnvesteerde bedrag kun je dan herbeleggen. Zo blijft je vermogen dynamisch en kun je inspelen op veranderingen in de markt.

Je beleggingen in de breedte spreiden

Naast investeren in obligaties met verschillende looptijden, is het ook verstandig te beleggen in obligaties die worden uitgegeven in verschillende sectoren. Je moet hiervoor vooral kijken naar de kredietwaardigheid van de uitgever van de obligatie. Hoe lager deze waardigheid is, hoe belangrijker het is om te spreiden. Het spreiden van obligaties bij bedrijven en banken is belangrijker dan als je in Nederlandse staatsobligaties belegt (met minimale hoofdsom- en renterisico).

Hoeveel leningen heb je nodig?

Investeer in je staatsleningen of obligaties van gezonde bedrijven en banken? Dan wordt het aan te raden om het risico over minstens 10 leningen te spreiden. Als die leningen ook nog meerdere looptijden hebben, dan is dat helemaal optimaal. Wist je dat de grote fondsen in Nederland, die zich bezighouden met het beleggen in fondsen, meer dan 200 leningen van meer dan 100 debiteuren tegelijk aangaan? Dat zijn behoorlijke aantallen. Spreiding loont!

Voorspel een rentevisie en pas je portefeuille hierop aan

Hoeveel rente verwacht je precies te gaan verdienen? Het is in de praktijk heel moeilijk om een inschatting te maken van hoeveel je precies aan rente kunt verdienen. Gelukkig is dat bij obligaties wel een stuk eenvoudiger dan bij aandelen. Je kunt je portefeuille (samenstelling van al je afzonderlijke obligaties) vervolgens afstellen op de voorspelling die je hebt gemaakt.

Let op voor periodes van inflatie

Is er sprake van inflatie, of is het waarschijnlijk dat er een periode van inflatie gaat volgen? Dat betekent dat de prijzen zullen stijgen en 1 euro minder koopkracht zal hebben: je kunt met 1 euro minder kopen dan voor de periode van sterke inflatie. Als er sprake is van hoge inflatie, moet je er heel erg op letten dat dit percentage niet groter is dan het percentage effectief rendement. Is de inflatie groter dan het effectief rendement? Dan lijd je eigenlijk verlies.

Wat te doen bij hoge inflaties?

Als je belegt in obligaties in een periode van hoge inflatie, of een periode waarin inflatie is te verwachten, dan raden we je aan de looptijden van de obligaties zo kort mogelijk te houden. Hoe korter de lening duurt, hoe minder last je zult hebben van prijsstijgingen door inflatie.

Wat te doen bij forse rentedaling?

Is er sprake van een flinke rentedaling? Dan is het verstandig om je obligaties met de langste looptijd te verkopen en de winst veilig te stellen. Wacht met het aankopen van obligaties met een langere looptijd tot de rente weer is opgelopen. Hou het voor nu bij de kortere looptijden.

Wanneer moet je in een indextracker of beleggingsfonds investeren?

Het kan zijn dat je met een relatief bescheiden bedrag wilt investeren in obligaties. Daar is helemaal niets mis mee. Het probleem is dan alleen dat je niet genoeg kapitaal hebt om voldoende leningen tegelijk aan te gaan. Je kapitaal is dan niet gespreid genoeg. In dit geval is het aan te raden te investeren in een beleggingsfonds of indextracker. Deze vormen van investeringen zijn namelijk gebaseerd op de samenstelling van veelal tientallen effecten samen.

Lees ook onze tips over deze aanverwante onderwerpen

Dit zijn slechts enkele van de vele bronnen beschikbaar op onze website om jou te ondersteunen en te informeren.